Verkalýðshreyfingin til 1914

upphaf verkalýðshreyfingar

• fyrstu skipulögðu fjöldasamtök verkalýðs verða til aldamótin 1800
  • stefnumál:
  • hærra kaup
  • bætt vinnuaðstaða
  • styttri vinnutími
  • afnám barnavinnu
• verkalýðsleiðtogum refsað
• frjálslyndir menn/flokkar studdu hreyfinguna
• almennur kosningarréttur karla skapar grundvöll fyrir stofnun verkalýðsflokka

Parísarkommúnan

• 18. mars - 28. maí 1871
• Eftir tap frakka vs prússa 1871 taka við hægfara lýðveldissinnar
• Þýskar hersveitir fengu aðgang að parís sem hluti friðarskilmála
• róttækir lýðveldissinnar gera uppreisn 18.mars
• 26. mars tekur kommúnan völd
• kommúnardar hika við að ráðast á franska herinn við versali
• bismarck sleppur úr fangelsi
  • vopnar aðra fanga
• versalastjórnin ræðst inn í parís og hefur sigur
  • afleiðingar:
  • 20000 uppreisnarmenn féllu
  • 38000 handteknir
  • 7000 í útlegð

verkalýðsflokkar í lok 19 aldar

• Ýmsar verkalýðshreyfirngar frá 8. og 9. áratug 19. aldar
  • óháði verkamannaflokkurinn (1893 bretland)
  • verkamannaflokkurinn (1899 bretland)
  • sósíalistaflokkur þýskalands (1875)
  • Det socialdemokratiske forbund (1879 danmörk)
  • sverigs socialdemokratiske arbetarparti (1889)

annað alþjóðasambandið

• 1. maí 1888
  • haldið upp á alþjóðlegan baráttudag verkalýðshreyfingarinnar
  • annað alþjóðasambandið stofnað 1889
  • allskonar vinstriflokkar